بررسی عوامل موثر بر جایگاه و نقش زنان روستایی در بخش کشاورزی با تأکید بر باغداری ( مطالعه موردی: بخش برزک شهرستان کاشان)

چکیده یکی از مباحث اساسی در زمینه توسعه، میزان بهره گیری درست و بهینه از توانائیها و استعدادهای نیروی انسانی هر جامعه است. بر همین اساس عنایت ویژه به موقعیت زنان روستایی بعنوان نیمی از منابع انسانی جامعه روستایی از اهمیت خاصی برخورداراست، زیراارتقای حضور زنان در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و برنامه ریزی جهت گسترش مشارکت آنان بویژه در زمینه های اقتصادی، شرط لازم برای توسعه پایدار است. این امر در نواحی روستایی که زنان از دیر باز و بطور سنتی در کارهای اقتصادی خانواده مشارکت داشته اند، از ضرورت بیشتری برخوردار می باشد. علیرغم مشارکت بسیار زیاد زنان روستایی در بسیاری از فعالیت های اقتصادی، تولیدی، خدماتی و غیره متاسفانه میزان حضور آنان در فعالیت هایی چون تصمیم گیری، حق مالکیت، اشتغال و درآمد با تنگناهایی همراه است و کمتر مورد توجه دست اندرکاران و برنامه ریزان مسائل توسعه روستایی واقع شده اند. یکی از دلایل مهم این امر عدم آگاهی برنامه ریزان از توانمندی های این گروه و نقش موثر آنان در تامین بخشی از درآمد خانوار است. هدف اصلی این پژوهش بررسی و شناسایی نقش و جایگاه زنان روستایی در بخش کشاورزی و عوامل موثر بر آن، در بخش برزک شهرستان کاشان می باشد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و براساس مطالعات پیمایشی و کتابخانه ای اطلاعات لازم جمعآوری گردیده است. جامعه آماری این پژوهش زنان روستایی فعال در بخش کشاورزی منطقه مورد مطالعه می باشند، که تعداد آنها 6300 نفر می باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده که تعداد 321 نفر از زنان بعنوان حجم نمونه انتخاب شدند و با استفاده از روش نمونه گیری ساده مورد پرسشگری قرارگرفتند. سوالات پرسشنامه بصورت باز و بسته (دو گزینه و چند گزینه) و طیف لیکریت می باشد. از ضریب آلفای کرونباخ جهت تعیین پایایی پرسشنامه استفاده شده که مقدار آن 5/71 می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آزمون دوجمله ای، اسپیرمن،t تک متغیره استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین سن، بعد خانوار و میزان تحصیلات و درآمد باغداری زنان روستایی با بهبود وضعیت اقتصاد خانواده و فعالیت کشاورزی در سطح 05/0?p رابطه معنی-داری برقرار است.یعنی بالا رفتن این عوامل باعث بهتر شدن اقتصاد خانواده و افزایش فغالیت کشاورزی آنها می شود. بر اساس نتایج بدست آمده ضریب همبستگی بین فعالیت کشاورزی زنان با بهبود اقتصاد خانواده در سطح 05/0?p معنی دار بوده، بنابراین بین فعالیت کشاورزی زنان روستایی و بهبود اقتصاد خانواده رابطه وجود دارد یعنی این که فعالیت کشاورزی زنان منطقه مزبور در بهبود اقتصاد خانواده موثر است. همچنین فعالیت های اقتصادی زنان روستایی در توسعه پایدار منطقه موثر است. این موضوع از نظر مسئولین منطقه با در نظر گرفتن سه بخش آموزش زنان روستایی، حمایت از فعالیت های اقتصادی آنها و تشکیل تعاونی های زنان روستایی موردبررسی قرار گرفت و بر اساس نتایج تحقیق آموزش زنان روستایی با میانگین 60/3 بیشترین مقدار را به خوداختصاص داده است. کلیدواژه ها: اقتصاد کشاورزی،اقتصاد روستایی،بخش کشاورزی، روستا، زنان روستایی.